6 گونه فرش مدرن
آشنایی با فرش مدرن و انواع و گونه‌های آن
از اولین نیازهای انسان برای دستیابی به زندگی در رفاه و آسایش، بالابردن کیفیت مادی زیست انسانی بوده است. ابزاری برای پوشاندن سطح زمین را، از ابتدایی‌ترین لوازم زندگی برای انسان نخستین می‌دانند. این دغدغه باعث به‌وجودآمدن فرش شد. فرش در ابتدا کالایی کاربردی بود و به‌مرور زمان جلوۀ تزئینی نیز پیدا کرد. از همین رو هرچه در طول تاریخ به جلو می‌آییم، اهمیت‌دادن به وجۀ زیبایی فرش بیشتر می‌شود. فرش مدرن پدیده‌ای نوظهور است که ضمن برطرف‌کردن نیاز قدیمی بشری، بر خواسته‌های امروزی افراد هم انطباق دارد. در این متن پس از آشنایی با اصول و ساختار قالی مدرن، 6 گونۀ فرش مدرن را معرفی می‌کنیم.
ساختار فرش مدرن
مهم‌ترین نکته در طرح و نقش فرش مدرن، اصل سادگی است. در این فرش‌ها دیگر از نقشه‌های اصیل و پرجزئیات ایرانی بهره نمی‌برند. فرش‌های مدرن طرح و نقش ویژه‌ای برای طراحی ندارند. در این فرش‌ها به‌جای استفاده از خطوط منظم و اشکال هندسی متقارن مانند نقشه‌های فرش اصیل ایرانی، طرح‌هایی که در اوج درهم‌ریختگی یک نظم واحد درونی دارند، به کار می‌رود.
با رواج سبک مینیمال در طراحی به‌ویژه در سال‌های اخیر، شاهد نفوذ آن در طراحی نقوش فرش نیر بوده‌ایم. فرش مدرن با پی‌گیری اصول مینیمال و ساده‌گرایی ساختار خود را پیدا کرده. استفاده از عناصر ساده، نقوش سه‌بعدی، نقش‌های خاص و انتزعی از اساس فرش مدرن به‌حساب می‌آید. رنگ به‌کار رفته در این دسته از فرش‌ها نیز با قلی‌های سنتی متفاوت است. در فرش مدرن عموماً با رنگ‌بندی روشن‌تر و متفاوتی روبروییم.
نخ و مواد اولیۀ به‌کاررفته در فرش مدرن، در کنار طرح‌های خاص باعث شکل‌گیری دسته‌ها و انواع مختلف فرش مدرن شده. فرش مدرن به‌طور کلی به‌نسبت فرش سنتی ضخامت کمتری دارد. بافت ماشینی این قالی‌ها نیز گستردگی بیشتری دارد.
6 نوع شناخته‌شدۀ فرش مدرن
6 گونۀ فرش مدرن عبارت‌اند از:
- فرش وینتیج
- فرش فریز
- فرش کلاریس
- فرش مرینوس
- فرش شگی
- فرش شنل
فرش وینتیج
- فرش وینتیج
به فرش‌های ماشینی با جلوه و ظاهر کهنه و قدیمی، فرش وینتیج یا کهنه‌نما می‌گویند. این دسته از فرش‌های مدرن ظاهر بسیار چشم‌نوازی دارند. با وجود قیمت بسیار بالای فرش‌های قدیمی و اصیل، بافت فرش‌های وینتیج با قیمتی قابل‌قبول توجه علاقه‌مندان را جلب کرده است. کهنه‌کردن فرش از قدیم رواج داشته است. افراد فرش‌ها را در مکان‌های پرتردد مانند کوچه و خیابان پهن می‌کردند. آفتاب مستقیم خورشید نیز بافت فرش را تغییر می‌داده است. با این کار و کهنه‌کردن ظاهر فرش، قالی ارزشمندتر به نظر می‌رسیده است. اما امروزه با استفاده از مادۀ هیپروکلریک کلسیم و شستن فرش با آن، این تغییرات شیمیایی در بافت فرش رخ می‌دهد و فرش وینتیج در بازار عرضه می‌شود.
فرش فریز
- فرش فریز
طراحی خاص فرش فریز باعث شده تا در دکوراسیون‌های مدرن کاربرد زیادی پیدا کند. فرش فریز با دوام و مقاومت بالا با الیاف پلی‌استر یا پلی‌پروپلین تولید می‌شود. در این گروه از فرش‌های مدرن طرح‌های سه‌بعدی و فانتزی بیشتر دیده می‌شود. طرح‌های ساده و سنتی گلیم و گبه نیز در بافت فرش فریز به کار می‌روند.
فرش کلاریس
- فرش کلاریس
این نوع از فرش مدرن را بر پایۀ چاپ می‌بافند. این فرش با نخ پلی‌اوژن (نمونۀ اصلاح‌شدۀ الیاف پلی‌استر) تولید می‌شود. در نتیجه معایب پلی‌استر را ندارد. فرش کلاریس به‌دلیل عدم پرزدهی بهترین گزینه برای افراد مبتلا به آلرژی و مکان‌های حساس، مانند اتاق کودک، است. این فرش در طراحی و نقشه بسیار متنوع است و تمامی سلایق را پوشش می‌دهد. چاپی‌بودن این نوع از فرش باعث امکان‌پذیری تولید هر طرحی می‌شود. با این حال طرح‌های مدرن و ساده در فرش‌های کلاریس بیشتر به کار می‌روند.
فرش مرینوس
- فرش مرینوس
فرش مرینوس از سال 1970 توسط برندی با همین نام تولید شد. این فرش امروز به بیش از 70 کشور جهان صادر می‌شود. فرش مرینوس از کیفیت چشمگیری برخوردار است. نخ این فرش از باکیفیت‌ترین الیاف موجود به شمار می‌رود. این نوع از فرش‌های مدرن در عین سادگی رنگ‌بندی بسیار جذابی دارند. پشم به‌کاررفته در این محصول از باکیفیت‌ترین نمونه‌های الیاف در بازار محسوب می‌شود. از جمله مزایای این فرش می‌توان به ظرافت بالا، عدم حساسیت، مقاومت بالا و انعطاف‌پذیری اشاره کرد.
فرش شگی
- فرش شگی
فرش شگی یا پرز بلند تناسب بسیار زیادی با دکوراسیون مدرن دارد. این گروه از فرش‌های مدرن از جنس پلی‌استر هستند. فرش شگی مقاومت بالایی ندارد. بنابراین عمر این نوع بافته‌ها کوتاه است. این فرش‌ها طراحی ساده‌ای دارند و عموماً تک‌رنگ‌اند. البته در فرش‌های شگی طراحی‌های سه‌بعدی با تنوع رنگی هم دیده می‌شود. این فرش‌ها علاوه بر بافت متفاوتشان، از ابعاد مشخصی پیروی نمی‌کنند و به هر شکلی بافته می‌شوند.
فرش شنل
- فرش شنل
این فرش با عنوان فرش بلژیکی نیز در بازار فرش مدرن شناخته می‌شود. فرش طرح برجستۀ شنل در کشور بلژیک متولد شد و از آنجا به مراکز دیگر دنیا رفت. این فرش طرفداران زیادی در ایران هم پیدا کرد. به‌مرور بافت فرش شگی در بازار ایران هم رشد کرد. قسمت‌هایی از این فرش بافتی نیست و کف ساده است. شنل نام بافت و نخی است که در قسمت‌های خالی این فرش استفاده می‌شود. فرایند بافت این فرش باعث برجسته‌شدن این سبک از قالی‌ها می‌شود.
نویسنده: مریم شیخ‌زاده